Naco-huisje terug achter Amsterdam CS

 

Voor Het Parool schreef ik een artikel over het Naco-huisje, het kantoor van voormalig rederij Koppe dat 85 jaar achter Amsterdam CS stond en door Stadsherstel is gekocht en gerenoveerd gaat worden. Het bijzondere Amsterdamse Schoolpandje, een rijksmonument, moet dan weer een plek krijgen achter Amsterdam CS. Om de dure renovatie te betalen, is Stadsherstel een crowdfundingsactie begonnen.

Stadsherstel wil Naco-huisje terug achter Amsterdam CS 

Het Naco-huisje, een rijksmonument, moest twaalf jaar geleden wijken voor de uitbreiding van Centraal Station.

“Het Naco-huisje is een bijzonder voorbeeld van Amsterdamse Schoolarchitectuur,” zegt Onno Meerstadt, directeur van Stadsherstel.

Het pandje stond 85 jaar achter het Centraal Station op pier 7, maar moest vanwege de uitbreiding van CS tijdelijk wijken. In 2004 werd het huisje naar Zaandam verscheept, op voorwaarde dat de gemeente Amsterdam het zou onderhouden en uiteindelijk terug zou plaatsen.

Het Naco-huisje, in 1919 ontworpen door Amsterdamse Schoolarchitect Guillaume la Croix, is een houten gebouwtje van 140 vierkante meter op betonnen palen, waar de passagiers van rederij Koppe kaartjes konden kopen en onderdoor konden lopen naar de boten die hen onder meer naar Marken brachten.

In de jaren zestig kwam het in bezit van de scheepvaartafdeling van de Noordhollandsche AutoCar Onderneming (Naco) – vandaar de naam – dat later opging in Connexxion.

Het ontwerp van de houten opbouw is uitzonderlijk. La Croix maakte gebruik van typische Amsterdamse Schoolornamentiek en combineerde dat in zijn ontwerp met elementen van Minangkabausehuizen op Sumatra, destijds onderdeel van Nederlands-Indië. Net als het Naco-huisje hebben deze huizen een oplopend dak, dat bij de Minangkabauers naar opkrullende waterbuffelhoorns verwijst. Juist die schuine uitstekende punt springt in het oog. Ook binnen de veelzijdige Amsterdamse School is het ontwerp van het Naco-huisje uniek, zegt Meerstadt.

Stadsherstel heeft het pand gekocht en gaat het de komende maanden renoveren. “Het gebouwtje stond sinds 2004 in weer en wind en de toestand is nu kritiek,” zegt restauratiearchitect Ray Kentie. De gemeente heeft nauwelijks onderhoud gepleegd, zegt zowel Meerstadt als Kentie. Het rijksmonument is inmiddels behoorlijk aangetast door rot.

Stadsherstel is met de aankoop, de restauratie en de terugplaatsing een slordige miljoen euro kwijt, waarvoor het aanspraak kan maken op fondsen. Maar het hoopt ook op giften van Amsterdammers. Meerstadt: “Met de gemeente is afgesproken dat het gebouwtje weer een plek krijgt achter CS. Wij hopen dat daarmee iets terugkomt wat Amsterdammers zullen herkennen als iets wat op die plek thuishoort.” Kentie ziet het gebouwtje het liefst, net als voorheen, vrij aan het water staan, met de opvallende punt naar het station gericht.

Stadsherstel is met de gemeente in overleg over een tijdelijke locatie zolang het gebied achter het station nog niet klaar is. “Dan kunnen we het gerestaureerde Naco-huisje hopelijk volgend jaar al laten zien.” Stadsherstel, dat de renovatie van erfgoed terugverdient door die gebouwen te verhuren, is al in gesprek met enkele gegadigden, die, tot tevredenheid van Meerstadt, het pandje (gedeeltelijk) openbaar toegankelijk willen maken. “Een reder heeft interesse er kaartjes te verkopen voor rondvaarten en een andere organisatie wil er, vanwege het Indische uiterlijk, met een permanente tentoonstelling de Indonesische cultuur in beeld brengen.”

Nacohuisje 2